Ngựa quý của vua Cảnh Công: Án Tử khéo can được Vua | Cổ Học Tinh Hoa

Truyện Dân Gian hay:

1. 21. Chết mà còn răn được vua Linh Công
2. 22. Yêu nên Tốt, Ghét nên Xấu | Vua Linh Công và Di Tử Hà
3. 23. Hà Bá Cưới Vợ
4. 24. Lợn nái giết con 
5. 25. Ất Giáp tranh luận 
6. 26. Khổng tử: Mặt trời xa hay gần? 
7. 27. Cổ nhân dạy cách phục lòng người 
8. 28. Lòng cương trực của Án Tử 
9. 29. Biết lẽ ngược xuôi là bậc thánh nhân 
10. 30. Kết cuộc của kẻ ngoại tình

Vua Cảnh Công nước Tề có con ngựa rất quý, giao cho người giữ ngựa chăn nuôi. Hôm nọ, con ngựa tự nhiên lăn ra chết. Vua Cảnh Công tức giận lắm, cho là người chăn ngựa không được tốt, lệnh sai quân hầu cầm dao để phanh thây người nuôi ngựa.

Án Tử đang ngồi chầu, thấy thế, ngăn lại, hỏi vua rằng:

- "Bẩm bệ hạ, Vua Nghiêu vua Thuấn xưa phanh người thì bắt đầu từ đâu trước?"

Cảnh Công ngơ ngác nhìn rồi nói:

- "Thôi hãy buông ra, đem giam xuống ngục để rồi trị tội."

Án Tử nói: 

- "Tên phạm này chưa biết rõ tội gì mà phải chịu chết, thì vẫn tưởng là oan. Thần xin vì bệ hạ mà kể rõ tội nó, rồi hãy hạ ngục."

Vua nói: 

- "Khanh nói phải lắm."

Án Tử bèn kể tội rằng: 

- "Nhà ngươi có ba tội đáng chết. Bệ hạ sai ngươi nuôi ngựa mà để ngựa chết, là một tội đáng chết. Ngươi lại để chết đúng ngay con ngựa rất quý của bệ hạ, là hai tội đáng chết. Ngươi để bệ hạ mang tiếng, vì một con ngựa mà giết một mạng người, làm cho trăm họ nghe thấy ai cũng oán bệ hạ, các nước nghe thấy ai cũng khinh bệ hạ, ngươi làm chết một con ngựa mà để đến nỗi dân gian đem lòng oán giận, ngoại bang có bụng dòm dỏ giang sơn, là ba tội đáng chết. Ngươi đã biết chưa? Bây giờ hãy tạm giam ngươi vào ngục…"

Vua Cảnh Công nghe Án Tử nói xong ngậm ngùi than rằng: "Thôi! Thôi! Trẫm tha tội cho hắn! Kẻo để Trẫm mang tiếng bất nhân."

Sưu tập & kể lại: Thiên Hương

Chú thích:

Vua Nghiêu vua Thuấn xưa …: Câu nầy hỏi thế là có ý làm cho Cảnh Công không có lối mà trả lời. Đời Nghiêu, Thuấn chưa có tội phanh thây.

Hạ ngục: Đời xưa bao nhiêu tội nhân đã hạ xuống ngục tối là phải xử tử cả.

Dòm dõ: nhìn ngó, để ý quan sát theo dõi vì tò mò, hoặc vì có ý thèm muốn

Lời bàn:

Vua Cảnh Công thấy con ngựa yêu của mình chết, mà bắt phanh thây kẻ nuôi ngựa là đang cơn tức giận, không còn biết nghĩa lý, pháp luật là gì nữa. Thế mà Án Tử can ngăn được là vì tuy gọi chiều lòng, kể tội người nuôi ngựa, mà kỳ thực lại gợi đến cái lòng nhân ái của Cảnh Công làm cho Cảnh Công phải tỉnh ngộ và biết hối. Giỏi thay! Mấy lời nói dịu dàng, thảnh thơi mà cảm hóa được quân vương.