Ngày xưa, có một tên ăn mày nghèo khó bần tiện, xấu tính tên là Thạch Sùng. Hàng ngày, hắn sống chui rúc trong một cái hang đá, xin ăn qua ngày. Thạch sùng là tên có thủ đoạn, dù cuộc sống bần cùng, rất khổ sở, cơ cực vất vả nhưng hắn đã ráng nhịn ăn, nhịn uống để đi ăn xin góp nhặt số vốn nhỏ dấu trên vách đá. Khi góp đươc số vốn nhỏ, nhưng hắn vẫn giả nghèo, vẫn ăn mặc rách rưới đi ăn xin như cũ.
Hôm nọ, Thạch Sùng đi ăn xin về muộn, thì gặp một thầy đồ nói rằng vừa trông thấy hai con trâu từ dưới nước lội lên và húc đến chí tử. Dự đoán là điềm báo sẽ có mưa lũ to. Nghe vậy, Thạch Sùng bèn gom số vốn đã chôn đong gạo tất cả.
Có bạc tiền, hắn tậu biết bao nhiêu là ruộng vườn. Không chỉ vậy Thạch Sùng còn có nhiều mánh khóe làm tiền khác. Ngoài việc thu lúa rẻ, cho vay lãi nặng, hắn còn đi buôn lớ. Rồi hắn thông lưng với bọn cướp trong vùng. Mỗi một chuyến, chẳng những được chia chát mà hắn còn tàng trữ và tiêu thụ hộ những của bất nghĩa. Cứ như thế khoảng mười năm, Thạch Sùng trở thành tay trọc phú, bạc tiền của cải nhiều vô kể.
Quả nhiên, đúng với dự đoán đã có một trận lũ lụt kinh khủng, nước lênh láng khắp mọi miền: mùa màng, nơi ở và chuồng trại súc vật… đều bị nước lũ cuốn trôi. Nạn đói đe dọa khắp mọi nơi. Thạch Sùng chờ đến lúc dân tình cùng kiệt, mới ném số gạo tích trữ của hắn ra. Thấy cảnh đói khổ, không còn gạo để ăn. Thạch sùng hét bán giá gạo tăng lên hơn gấp 5, gấp 10 lần, gấp 100 lần… Từ khi có vốn, Thạch Sùng thôi nghề bị gậy. Hắn đem tiền đó cho vay một vốn chục bảy lớp lãi. Thế rồi chẳng bao lâu Thạch Sùng chuểnh choẹ trở thành cự phú.
 |
| Sự Tích con Thạch Sùng |
Có tiền trong tay, Thạch Sùng dâng vua bao nhiêu là bạc vàng, của cải.. nên được vua phong tước quận công. Khi có của cải, hắn sống một cách xa xỉ, sau đó ruồng bỏ đuổi bà vợ ra khỏi phủ.
Khi đó ở kinh thành có một cự phú họ Vương, em trai hoàng hậu. Hắn cũng là tay cự phú có tiếng tiêu xài hao phí vào bậc nhất. Hôm nọ, hắn gặp Thạch Sùng trong một bữa tiệc đủ các bậc vương công đại thần. Câu chuyện dần dần chuyển thành một cuộc khoe của giữa hai bên. Họ Vương nói: “Bọn nô tỳ hắn đều mặc đồ tơ lụa. Chúng nó đông đến nỗi năm hết tết đến phải có hàng kho vải lụa để may mặc cho chúng mới tạm đủ”. Thạch Sùng thì đáp: “Bọn nô tỳ hắn thì có lúa gạo của cả một huyện mới đủ cho chúng ăn”. Nghe hai bên khoe của, không bên nào chịu bên nào, có một vị quan khách dàn xếp: “Hai bên cãi nhau như vậy không ích gì cả. Cần phải có chứng cớ thì chúng tôi mới tin. Hay là một hôm nào đó, hai bên hãy trưng của cải ra cho chúng tôi xem. Ai thua phải nộp cho bên được mười thúng vàng. Chúng tôi sẽ làm chứng cho”. Nghe vậy, hai bên đều khảng khái tán thành.
Đến ngày đấu của, có vương công đại thần đến chứng kiến. Hai bên ký vào giấy giao ước. Mở đầu, Vương sai dùng thủy tinh thay ngói lợp tất cả dinh thự của hắn, khiến chúng trở thành những tòa lầu trong suốt, lấp lánh. Nhưng đối lại, Thạch Sùng sai lấy ngọc thạch để thợ đá cắt ra từng phiến lát khắp sân phía trước phủ hắn. Mọi người đều tấm tắc trầm trồ trước của cải hai bên. Cuộc đấu của tiếp tục. Cả hai bên ra sức khoe của, chưa ai chịu thua ai. Đến lượt, họ Vương bắt đầu khoe các vật kỳ lạ. Lần này Thạch Sùng yên lặng khá lâu. Tiếng xôn xao nổi lên khắp nơi. Ai cũng nghĩ Thạch Sùng đã hết vật quý. Nhưng bất ngờ hắn rút trong bọc ra một viên ngọc và nói: “đây là viên ngọc, mùa nóng đeo vào thì mát, mùa rét đeo vào thì ấm, chắc là trong thiên hạ có một không hai”. Thấy vậy họ Vương bắt đầu bối rối, nhưng ngay lúc đó có một vị đến bày kế, nói nhỏ vào tai hắn kế hay.
Và rồi khi trận đấu của được tiếp diễn, Vương quay sang hỏi Thạch Sùng: “Ngươi tuy có khá nhiều của cải nhưng có đầy mà không đủ. Thế nào trong phủ ngươi cũng còn thiếu nhiều đồ vật”. Thạch Sùng đang cơn đắc ý mà rằng: phủ hắn không thiếu một đồ vật gì cả. Nếu họ Vương chỉ ra được một vật mà hắn thiếu, hắn sẽ mất không chỉ mười thúng vàng mà còn là tất cả gia sản nữa. Trái lại, nếu hắn mà có đủ hết thì họ Vương cũng phải mất cho hắn y như vậy.
Thế rồi trong một cơn kiêu căng đến cực điểm, Thạch bắt Vương cùng hắn ký tên vào bản giao ước mới. Khi ký xong, Vương bảo hắn: “Đây là mẻ kho, ngươi hãy mau đem ra đây để các vị xem mẻ kho của ngươi đi”. Nghe đến đây, Thạch Sùng giật điếng kinh hãi. Mẻ kho là thứ nồi đất bị sứt mẻ mà chỉ ai cùng khổ lắm mới dùng để nấu thức ăn. Ngày xưa hồi còn bần cùng, khổ cực hắn đã từng đi nhặt vật đó trong đống rác đem về đánh chùi để kho đồ ăn. Nhưng đã từ lâu, lâu lắm rồi, hắn không còn nhớ đến thứ mẻ kho đó nữa. Vì phủ hắn bây giờ toàn dùng đồ đạc bằng bạc vàng, tệ nhất cũng bằng đồng thau, hắn đâu còn bận tâm với những thứ của đã bỏ đi ấy để làm gì. Nhưng hắn cũng cố giục bọn đầy tớ lục tìm kiếm khắp mọi nơi trong phủ, trong xó vườn góc bếp mà vẫn không nhặt được dù chỉ là một mảnh nồi vỡ. Quả là dinh phủ Thạch Sùng không thể nào kiếm được món đồ ấy. Và rồi sau đó một lúc lâu, những vương công làm chứng công nhận phần thắng cuộc về phía họ Vương. Thạch Sùng không ngờ hắn lại bị thua một vố đau như vậy. Tất cả các thứ hắn đều đã thua sạch và mất hết toàn bộ, hắn cay đắng nhìn thấy tất cả gia tài, vàng bạc, châu báu, nô tỳ đều được trả lại cho người ta. Khi chẳng còn gì, chỉ còn lại trơ trọi chỉ có hắn, hắn ngồi ngẩn ra trố lồi cả mắt, tắc lưỡi tiếc cho cơ nghiệp đã gây dựng trong bao năm khổ cực từ tay trắng lại hoàn trắng tay. Rồi hắn ngồi tại đó chết cứng, hóa thành con thằn lằn, còn gọi là con thạch sùng.
Khi đó ở kinh thành có một cự phú họ Vương, em trai hoàng hậu. Hắn cũng là tay cự phú có tiếng tiêu xài hao phí vào bậc nhất. Hôm nọ, hắn gặp Thạch Sùng trong một bữa tiệc đủ các bậc vương công đại thần. Câu chuyện dần dần chuyển thành một cuộc khoe của giữa hai bên. Họ Vương nói: “Bọn nô tỳ hắn đều mặc đồ tơ lụa. Chúng nó đông đến nỗi năm hết tết đến phải có hàng kho vải lụa để may mặc cho chúng mới tạm đủ”. Thạch Sùng thì đáp: “Bọn nô tỳ hắn thì có lúa gạo của cả một huyện mới đủ cho chúng ăn”. Nghe hai bên khoe của, không bên nào chịu bên nào, có một vị quan khách dàn xếp: “Hai bên cãi nhau như vậy không ích gì cả. Cần phải có chứng cớ thì chúng tôi mới tin. Hay là một hôm nào đó, hai bên hãy trưng của cải ra cho chúng tôi xem. Ai thua phải nộp cho bên được mười thúng vàng. Chúng tôi sẽ làm chứng cho”. Nghe vậy, hai bên đều khảng khái tán thành.
Đến ngày đấu của, có vương công đại thần đến chứng kiến. Hai bên ký vào giấy giao ước. Mở đầu, Vương sai dùng thủy tinh thay ngói lợp tất cả dinh thự của hắn, khiến chúng trở thành những tòa lầu trong suốt, lấp lánh. Nhưng đối lại, Thạch Sùng sai lấy ngọc thạch để thợ đá cắt ra từng phiến lát khắp sân phía trước phủ hắn. Mọi người đều tấm tắc trầm trồ trước của cải hai bên. Cuộc đấu của tiếp tục. Cả hai bên ra sức khoe của, chưa ai chịu thua ai. Đến lượt, họ Vương bắt đầu khoe các vật kỳ lạ. Lần này Thạch Sùng yên lặng khá lâu. Tiếng xôn xao nổi lên khắp nơi. Ai cũng nghĩ Thạch Sùng đã hết vật quý. Nhưng bất ngờ hắn rút trong bọc ra một viên ngọc và nói: “đây là viên ngọc, mùa nóng đeo vào thì mát, mùa rét đeo vào thì ấm, chắc là trong thiên hạ có một không hai”. Thấy vậy họ Vương bắt đầu bối rối, nhưng ngay lúc đó có một vị đến bày kế, nói nhỏ vào tai hắn kế hay.
Và rồi khi trận đấu của được tiếp diễn, Vương quay sang hỏi Thạch Sùng: “Ngươi tuy có khá nhiều của cải nhưng có đầy mà không đủ. Thế nào trong phủ ngươi cũng còn thiếu nhiều đồ vật”. Thạch Sùng đang cơn đắc ý mà rằng: phủ hắn không thiếu một đồ vật gì cả. Nếu họ Vương chỉ ra được một vật mà hắn thiếu, hắn sẽ mất không chỉ mười thúng vàng mà còn là tất cả gia sản nữa. Trái lại, nếu hắn mà có đủ hết thì họ Vương cũng phải mất cho hắn y như vậy.
Thế rồi trong một cơn kiêu căng đến cực điểm, Thạch bắt Vương cùng hắn ký tên vào bản giao ước mới. Khi ký xong, Vương bảo hắn: “Đây là mẻ kho, ngươi hãy mau đem ra đây để các vị xem mẻ kho của ngươi đi”. Nghe đến đây, Thạch Sùng giật điếng kinh hãi. Mẻ kho là thứ nồi đất bị sứt mẻ mà chỉ ai cùng khổ lắm mới dùng để nấu thức ăn. Ngày xưa hồi còn bần cùng, khổ cực hắn đã từng đi nhặt vật đó trong đống rác đem về đánh chùi để kho đồ ăn. Nhưng đã từ lâu, lâu lắm rồi, hắn không còn nhớ đến thứ mẻ kho đó nữa. Vì phủ hắn bây giờ toàn dùng đồ đạc bằng bạc vàng, tệ nhất cũng bằng đồng thau, hắn đâu còn bận tâm với những thứ của đã bỏ đi ấy để làm gì. Nhưng hắn cũng cố giục bọn đầy tớ lục tìm kiếm khắp mọi nơi trong phủ, trong xó vườn góc bếp mà vẫn không nhặt được dù chỉ là một mảnh nồi vỡ. Quả là dinh phủ Thạch Sùng không thể nào kiếm được món đồ ấy. Và rồi sau đó một lúc lâu, những vương công làm chứng công nhận phần thắng cuộc về phía họ Vương. Thạch Sùng không ngờ hắn lại bị thua một vố đau như vậy. Tất cả các thứ hắn đều đã thua sạch và mất hết toàn bộ, hắn cay đắng nhìn thấy tất cả gia tài, vàng bạc, châu báu, nô tỳ đều được trả lại cho người ta. Khi chẳng còn gì, chỉ còn lại trơ trọi chỉ có hắn, hắn ngồi ngẩn ra trố lồi cả mắt, tắc lưỡi tiếc cho cơ nghiệp đã gây dựng trong bao năm khổ cực từ tay trắng lại hoàn trắng tay. Rồi hắn ngồi tại đó chết cứng, hóa thành con thằn lằn, còn gọi là con thạch sùng.
Thạch sùng thỉnh thoảng lại chắt lưỡi kêu lên mấy tiếng “Thạch Thạch” là vì vậy.
Sự tích thạch sùng
ReplyDelete